Voor Low Hanging Fruit voor HET PLAFOND werken Stefan Hoffmann en Céline Berger – privé al lang samen – nu voor het eerst ook als kunstenaars samen: Zwei Seelen in einer Brust & Bien étonnées de se trouver ensemble…
Céline, geboren Française, spreekt naast Frans ook Duits en Engels. Die talen wervelen door haar gesprekken met Stefan, van origine Duitser. Híj spreekt bovendien ook nog vloeiend Nederlands: hij woont al jaren in Rotterdam. Céline pendelt tussen Rotterdam en Keulen.
Low Hanging Fruit – in het Engels betekent dat zoiets als ‘voordehandliggend’, met als bijsmaak dat je je ergens makkelijk van afmaakt… Zulk laaghangend fruit doet me meteen denken aan een schilderij van de Duitse schilder Lucas Cranach de Oudere uit 1526. In de Hof van Eden staat Adam naast Eva onder de Boom van Goed en Kwaad; daaruit heeft zij, tegen het uitdrukkelijke Verbod in, zojuist de fatale appel geplukt. Bij Cranach hing die nét laag genoeg… Wat een verleiding!
Plafonds – vroeger
Vroeger waren hoge plafonds teken van welstand. Armeluitjes hadden lage vertrekjes, maar hoe rijker je was, des te hoger je plafond. Je kon je blijkbaar wel wat extra mud kolen veroorloven, want waar warmte omhoog stijgt moest je dus eerst een hele hoop stoken voor het ook beneden aangenaam was… De Modernisten uit het begin van de 20e eeuw haalden de plafonds daarom naar beneden – Le Corbusier zelfs zo ver dat zijn gemiddelde Modulor-mens het met de vingertippen kon aanraken.
Zo is het ook in de appartementen in dit gebouw: die zijn ternauwernood 2,45 meter hoog en daarbij allemaal keurig wit. Behalve dat van HET PLAFOND: dat is liefst 3,55 meter hoog, maar van kaal beton. Dat laatste had overigens destijds, bij de bouw in 1997, nogal wat voeten in de aarde: “Dat vindt u vast niet mooi”, probeerde de aannemer nog… Hij wist niet, dat daar HET PLAFOND ging komen: gelegenheid voor kunstenaars om met bijzondere projecten de specifieke karakteristiek van die ruimte boven je hoofd te herontdekken. Dankzij de grote winkelruit is die hoge ruimte trouwens zelfs met enkel een winters zonnetje ook zonder stoken al aangenaam van temperatuur… Geen welstand hier dus, zoals in de panden aan Westersingel en Eendrachtsweg bijvoorbeeld, met hun metershoge plafonds.
Die zijn uitbundig versierd met stucwerk: langs de randen rijkgelede profielen, en vaak ook over het eigenlijke plafondvlak. Middenop steevast een weelderig rozet vol bladeren en fruit, hoog boven je hoofd, dus buiten bereik…
Zulke gipsplafonds zijn erfgenamen van een eeuwenlange traditie: van Gotische kathedralen via uitbundig beschilderde Renaissance-plafonds naar de gewelfde plafonds uit de Barok waar geschilderde engelen in 2 dimensies gezelschap kregen van gebeeldhouwde broertjes en zusjes in 3 dimensies: je wist niet wat precies je zag! In het 18e-eeuwse Engeland – toen het allemaal sneller en wat goedkoper moest – werden de gipsplafonds ontwikkeld die we nu nog terugvinden in die herenhuizen uit de tijd van Couperus. In mijn ouderlijk huis zat er ook zo een, maar wel vergane glorie. Van de randprofielen was bijna niks meer over, en op de eettafel vielen regelmatig schilfers vanuit het rozet. Daar hing een ouderwetse petroleumlamp, gelukkig wél voorzien van elektrische peertjes, hoog boven ons hoofd. De Modernisten maakten korte metten met alle plafond-decoratie, en introduceerden het vlak-witte stucplafond. Niks meer te plukken…
Stefan Hoffmann
Stefan Hoffmann (1961) komt oorspronkelijk uit Peine/BRD. Hij studeerde Geschiedenis, literatuur en filosofie in Bielefeld, en daarna Derde Wereldstudies in Nijmegen. Vervolgens ontwikkelde hij zich, via een BA-studie in Arnhem en een Master in Maastricht, tot beeldend kunstenaar.
Hoffmann werkt graag vanuit specifieke locaties en de context daarvan. Daarop reageert hij door er nieuwe beelden aan toe te voegen, waardoor je die plek met nieuwe ogen kunt bezien. Zijn medium is de zeefdruk. Zijn ingrepen ontwikkelen zich langzaamaan, terwijl hij de gegeven plek aftast. Wat hij vervolgens maakt is nooit voor de eeuwigheid bedoeld.
Zelf zegt hij daarover: “I use screen printing to create site-specific projects which recontextualize information graphics. My projects create perturbations in the way we perceive our visual environment. When I work I profoundly engage myself in the architectural situation and the specific context I encounter. The result is my visual answer to this situation. It emerges gradually, starting with re-appropriating existing graphic material from around the area. As the project develops I also incorporate additional imagery formally and conceptually related, coming from a wide and increasing personal archive. The project is executed step-by-step, printing and painting directly on walls and windows. The whole process generally takes several weeks and can be entirely followed by the public. Almost all my projects are temporary, they disappear after the exhibition.”
Céline Berger
Céline Berger (1973) werd geboren in Saint Martin d’Hères/Frankrijk. Nadat ze eerst in Lyon en Valencia was afgestudeerd in Physics & Material Sciences werkte ze 10 jaar als ingenieur bij de productie van computerchips. Daarna voltooide ze een postgraduate studie in Keulen in Media & Fine Arts. Meteen multidisciplinair en internationaal dus.
Als beeldend kunstenaar is ze multimediaal. Ze werkt met vluchtig beeld: soms dia-projecties, vaak video-installaties – vaak met gesproken tekst, vaak in zich repeterende loops. Die zijn meestal tamelijk beperkt in de tijd: ‘tijd’ herhaalt zich, is afgemeten. Haar beeldtaal is vooral figuratief. Je ziet simpele handelingen door een of meer hoofdpersonen: tot het uiterste uitgebeende libretto’s. Er gebeurt iets, maar – mede door dat loop-karakter – er is nauwelijks sprake van een verhaallijn in klassieke zin. Dat alles maakt haar beelden heel indringend, temeer omdat je ze ziet op meerdere schermen in de ruimte: je staat er middenin.
Zelf zegt ze er dit over: “My work explores our professional lives, their routines and rituals, in their daily, unremarkable aspects. I make use of existing material, stock images, found-footage or develop my material in specific work settings together with managers, coaches, consultants. Short narratives as texts, as spoken words are in the center of all my works. With reduced means, I intend to open up the original rationale of these narratives in search for traces of longing, of resistance lying at their core. Beyond simplifications, irony, moralizing undertone or fatalism, I am in search of new ways to question our daily working life.”
Voor Low Hanging Fruit koos ze een ándere benadering. Weliswaar projecteert ze ook híer op meerdere vlakken tegelijkertijd – maar vlakken boven je hoofd, waar je níet tussendoor kunt lopen. Handeling ontbreekt, het beeld is abstract, en hoewel ook híer geloopt, zijn die loops níet duidelijk herkenbaar: dit beeld is schijnbaar eindeloos, en letterlijk ongrijpbaar. Ook ontbreekt gesproken tekst – dít beeld staat op eigen benen.
HET PLAFOND – Low Hanging Fruit
Stefan Hoffmann en Céline Berger gaan het plafond van HET PLAFOND letterlijk gelaagd te lijf.
Hoffmann reageert op het hoge, betonnen plafond met een gipsplafond-rozet. Hij componeerde een weelderig-overdadig geheel van bloemen en planten, puttos en fruit – bijna too good to be true. Dat ís het dan ook niet: het is een zwart/wit zeefdruk, helemaal plat dus. Het stond voor Hoffmann ook meteen vast, dat dat rozet niet direct op het drie-en-een-halve meter hoge plafond zou komen, maar een stuk daaronder: we zijn immers niet meer in de 19e eeuw, maar in de 21e… Hoffmann’s rozet – zijn commentaar op de haast industrieel-kale uitstraling van deze ruimte – lijkt te zweven. Het is gezeefdrukt op een transparant velum dat op Modernistische hoogte hangt aan een stelwerk van steigerbuizen, dat niet op de grond staat, maar aan het plafond – the world upside down! Als je eronder staat kun dat roset net níet, of net wél aanraken: dat zachte gebladerte, die sappige vruchten of die donzige putto-billetjes. Buiten, vanaf het trottoir, kun je er natuurlijk “alleen maar naar kijken”…
Céline Berger reikt wél helemaal omhoog, naar het eigenlijke plafond. Via een beamer op de vloer projecteert ze, dwars door Hoffmann’s transparante velum, kleurig videobeeld naar boven. Die projectie stuitert op het zwart/wit gezeefdrukte rozet. Dat krijgt daardoor ook weer enige kleur, maar werpt tegelijkertijd ook een schaduw op de betonplaten erboven. Zo ontstaat daar iets dat lijkt op een donker hemellichaam, of een zwart oog. Daaromheen laat Berger felgekleurde stralen schijnen. Soms lijken die te exploderen waarbij ze schichtig van kleur verschieten, maar verder draaien ze statig-langzaam rond die zwarte maan. In tegenstelling tot haar eerdere werk, dat figuratief is en zich zichtbaar in loops herhaalt, draaien deze stralen zonder einde of begin – de tijd staat stil.
Low Hanging Fruit – een stug betonnen plafond uit 1997 refereert zo enerzijds aan plafonds uit 19e-eeuwse herenhuizen als aan de Westersingel, anderzijds aan onze wereld van disco en techno. Spetterend tegengif voor donkere herfstdagen! Hebben Hoffmann en Berger er zich makkelijk vanaf gemaakt? KIJK ZELF MAAR!
(c) Guus Vreeburg/HET PLAFOND, 170930
www.stefanhoffmann.nl
www.celineberger.com
HET PLAFOND nodigt u uit om te komen kijken. De eerste keer kan dat op zaterdagavond 30 september 2017, vanaf 19.30 uur. Op zondag 12 november om 15 uur is er een finissage. Stefan Hoffmann en Céline Berger vertellen dan over de totstandkoming van dit werk.
Ondertussen is ‘Low Hanging Fruit’ 24/7 te zien vanaf het trottoir van de Gedempte Zalmhaven. U bent van harte welkom!