Hermelinde Hergenhahn & Edwin Zwakman
dubbelinstallatie
30 maart 1997

HET PLAFOND presenteert vanaf zondag 30 maart 1997 een dubbelinstallatie van Hermelinde Hergenhahn en Edwin Zwakman. Alhoewel deze twee werken separaat zijn ontstaan, worden ze hier op initiatief van de kunstenaars in elkaars verlengde getoond: de twee beelden gaan met elkaar een dialoog aan. Met dit project presenteert HET PLAFOND zich voor het eerst aan het publiek.

Hermelinde Hergenhahn

Op een 3,5 meter hoog plafond van onafgewerkt beton projecteert Hergenhahn (Neuwied/Rhein (BRD), 1960) videobeelden van een wateroppervlak, recht van boven gefilmd en dus zonder horizon. Stille beelden van een uur tonen het kabbelen en golven van het water onder invloed van stroming en wind; af en toe drijven blaadjes voorbij of zwemt een eend door het beeld. Het bewegende water vormt een stil beeld. De projectie draait het wateroppervlak, vanaf een brug gefilmd, tot boven het hoofd van de kijker; het oogt daardoor rustgevend en verontrustend tegelijk. Licht en lucht, weerspiegeld op het wateroppervlak, hervinden hun natuurlijke positie – golven worden wolken. Deze installatie evoceert het verdwenen water van de ter plekke gedempte haven; tegelijkertijd lijkt het starre beton waarop geprojecteerd wordt opnieuw vloeibaar te worden – het massieve plafond wordt als het ware opengebroken door een bijna barok luchtbeeld.

Edwin Zwakman

De installatie van Hergenhahn wordt getoond in samenhang met een beeld van Zwakman (Den Haag, 1969). Op een glaspui onder het plafond is een Hollands landschap zichtbaar: een paar rijtjes eensgezinswoningen staan in de luwte van een hoge dijk, waarboven een grijze lucht. Water is hier niet direct te zien, de dreiging ervan wel voelbaar. Het beeld, een transparante duratrans, is even ijl en immateriëel als de video-installatie van Hergenhahn.

Hergenhahn en Zwakman – landschap centraal

Ook in hun verdere werk staat, zowel bij Hergenhahn als ook bij Zwakman, verbeelding van het landschap centraal.
Hergenhahn schildert en tekent naar aanleiding van wandelingen en reizen door de natuur: Duitsland, Nederland, de Donau-delta, China. Zo ontstaan veelal abstracte, monochrome weefsels van strepen, vegen en vlekken. De beelden zijn altijd plat. Het vertekende landschap is als het ware een projectiescherm voor persoonlijke indrukken en gedachten. Nog tot en met 30 maart 1997 toont Hergenhahn in het Centrum Beeldende Kunst en het Natuurmuseum in Rotterdam een serie van vier monumentale houtskooltekeningen. Bij die gelegenheid verscheen het boekje Hermelinde Hergenhahn. Schwarzer Humor / Zwarte humor.
Zwakman behandelt het landschap vanuit de Nederlandse traditie van de mens-gemaakte natuur. Hij fotografeert maquettes van landschappen die hij zorgvuldig in miniatuur-formaat ensceneert. De uiteindelijke beelden suggereren daarentegen een enorme ruimtelijkheid. Centraal staan problematieken als schaal en maat, de relatie tussen werkelijkheid en illusie, en de conventies van de kijk op het landschap.

© Guus Vreeburg/HET PLAFOND, 970330