Astrid Moors. BlauwBosBad
mixed media; vogelgezang
31 januari t/m 9 maart 2025
zaterdag 8 maart: Avond van Astrid
Astrid Moors website / @astrid.moors
BlauwBosBad
Astrid Moors ontwikkelde speciaal voor DE RUIT een monumentale presentatie, over alle vijf glasvlakken: alles bij elkaar 16 vierkante meter! Dat mag ook wel: het werk heet BlauwBosBad – een bos dus. Of liever: een rij stammen, de takken afgezaagd, de bladerkronen net buiten beeld… Die stammen staan niet, zoals in een echt bos achter elkaar – maar vooral naast elkaar, strak in het gelid, parallel aan het glas: bijna een heg, bijna een hek.
Je kunt BlauwBosBad ook meer ‘abstract’ bekijken. Dan wordt het een compositie van verticalen, ritmisch op rij. Van links naar rechts – of van rechts naar links: afhankelijk vanuit welke richting je aan komt lopen. Alles van tevoren zorgvuldig uitgekiend. Astrid tekende op een van de wanden van haar atelier – een ouderwets schoollokaal – de pui van DE RUIT op ware grootte. Ze wilde rekening houden met de stevige zwarte sponningen van de vijf glasvlakken. Die zitten visueel vaak behoorlijk in de weg, maar nu zijn ze deel van het beeld. Dat geldt ook voor de reflecties van de hoge gebouwen aan de overkant van de straat.
Binnenkort worden hier nieuwe bomen geplant – helaas duren de werkzaamheden wat langer dan voorzien. Probeer te bedenken hoe de reflecties van die ‘buiten-bomen’, de schaduwen ervan, en de strepen zonlicht ertussendoor zouden meedoen in het beeld. Dan zou je kunnen lopen tussen de geschilderde stammen en de echte…
Met BlauwBosBad experimenteert schilder Astrid Moors met materialen. Ze schilderde met yoghurt direct op de glaspui, en met neonverf op losse ‘schilderijen’ van transparant folie. Die hangen als coulissen pal achter het glas. Zo ontstaat dieptewerking. Van achteren projecteert ze bewegend beeld – ook ‘bos’. Ook gebruikt ze blacklight: de bomen, overdag in tinten wit, lichten ‘s avonds blauw op. Het licht van de straatlantarens en passerende auto’s, en je eigen schaduw maken deel uit van het beeld. Dat zorgt voor beweging in het verstilde bos. BlauwBosBad ziet er daarmee overdag heel anders uit dan ’s avonds of ‘s nachts. Kijk zelf maar!
Astrid Moors: “Ik ben van de visuele orde”
Astrid Moors (Roermond,1968) studeerde in 1991 af aan de kunstacademie in Maastricht. Later deed ze nog een masteropleiding aan Post Sint Joost in Breda. Sinds de eeuwwisseling woont en werkt ze in Rotterdam.
Ze is schilder. Ze werkt niet alleen op canvas, of papier. Al tijdens haar afstuderen experimenteerde ze ook met kunststof, enkelvoudige of in lagen achter elkaar. Ze was – en is – gefascineerd door de transparantie ervan, die gelaagdheid, de tussenruimten, en de spiegelingen. Ook onderzocht ze de mogelijkheden van projecties: bewegend beeld over het geschilderde heen, soms vanaf de voorkant, soms van de achterzijde. Het stilstaande, tweedimensionale beeld krijgt zo een vierde dimensie: die van tijd.
Op het eerst gezicht is haar werk tamelijk realistisch. Tijdens een bezoek aan haar atelier, ter voorbereiding van haar presentatie bij DE RUIT, liet ze me een aantal schilderijen – gewoon op canvas – zien uit de serie ‘jouw huis – mijn muze’. Huizen als inspiratiebron. Sommige vrijstaand, andere in een straat, en weer andere in een bosachtige omgeving. Astrid sprak met de bewoners. Zo werden die schilderijen als het ware portretten van die huizen zelf, en van die bewoners. De vormentaal was geabstraheerd en geschematiseerd, en opgezet in strakke vlakken in heldere, sprekende tinten.
Blauwe bomen
Ook liet ze me schilderijen zien uit de serie ‘Norwegian Wood’. Een daarvan heet ‘Arrived’. Alweer strak geschematiseerd: blauwe stammen tegen een blauwe achtergrond, met daartussen een blauw huisje met blauwige sneeuw op het dak. Ook weer grote kleurvlakken: heel donkerblauw, nauwelijks andere tinten. De stammen naast elkaar, plat op het beeldvlak. Weinig dieptewerking – ook al door al dat blauw. Geen ‘bos’ dus, maar alle nadruk op het ritme van de verticalen.
Die boomstammen ziet ze als structuren van verticalen, en horizontalen – een enkele tak, een ladder die ergens ligt, de wanden van dat huisje verscholen in het blauw.
Astrid Moors: “De laatste jaren zijn bomen een belangrijk motief in mijn werk geworden. Het lijnenspel en de context van groeiende natuur, hun functie als potentieel probleemoplosser in de klimaatcrisis, een verbinder tussen boven en onder. Een boom staat symbool voor perfecte biologische architectuur.”
Blauw
Het ‘blauw’ van Astrid Moors is bijna nooit lichtend ‘hemelsblauw’, niet stralend ‘waterblauw’ of Mondriaan’s primaire blauw. Moors’ blauw oogt vaak zwaarder en donkerder: ‘ultramarijn’, en vaak ook ‘indigo’, vaak meerdere lagen over elkaar. Haar blauw is niet glanzend, maar mat. Er zijn nauwelijks nuances in de kleur te zien, en ook geen penseelstreken. Blauw oogt bij Astrid Moors strak en ‘plat’. Als kijker word je als het ware opgezogen in een diepdonkerblauwe diepte, bijna een zwart gat.
Blauw slurpt ópvallend licht op. Het is een ‘wijkende’, wat afstandelijke kleur. Rood of geel, en in mindere mate ook oranje, zijn veel beweeglijker: die komen op je af. Vandaar: geen blauw in verkeerslichten.
Blauw is ook een koele, kalme en rustgevende kleur – net als groen trouwens. Rood en oranje, en ook geel en roze, ogen veel ‘warmer’, en ‘spanningsvol’.
Schilders weten dat, en zetten dat al eeuwenlang heel gericht in. Op het platte vlak van een schilderij kun je diepte en verte, bijvoorbeeld in landschappen, suggereren via een perspectivische constructie, maar ook door die verte in blauwen op te zetten die naar achteren toe steeds meer verbleken. Ook architecten, en interieurontwerpers kennen die werking van blauw.
Die karakteristiek eigenschappen van kleuren bepalen ook hoe je ze ervaart. Stel je je voor dat je je bevindt in een helemaal rode, of gele ruimte… Óf in een blauwe…: zó’n ruimte voelt koel en besloten aan. Je kunt die warmer maken door bijvoorbeeld het plafond te schilderen in rode en gele tinten, en openbreken met een wit plafond.
BlauwBosBad: shinrinyoku
“Met BlauwBosBad wil ik een boswandeling suggereren. Een bos van langszij: de bomen op de voorgrond gaan langzamer voorbij dan de bomen in de achtergrond met een spannende coulissewerking. Dat bos met de reflectie van de stad in de ramen van DE RUIT levert een interessant spanningsveld op.”
“Het werk verwijst ook naar de meest depressieve tijd van het jaar, met Blue Monday als ‘sipste dag’. Ik vraag mensen hun depressieve gedachten in één regel van zich af te schrijven, en die in een enveloppe te doen. Die komen tijdens de tentoonstelling in mijn bos. Door het van je af te schrijven is het weg uit je hoofd, aan papier toevertrouwd, maar niet leesbaar voor Jan en alleman.”
“En dan die titel: BlauwBosBad. De blauwe neonverf is lichter dan gewoonlijk, en licht op door het blacklight. En ‘bosbad’? In Japan kent men shinrinyoku: de kunst van het bosbaden (letterlijk ‘baden in de atmosfeer van een bos’). Tijdens zo’n bosbad vertraag je bewust; je neemt je omgeving op alle mogelijke manieren waar.”
“In BlauwBosBad combineer ik bosbaden met lichtbaden. In de herfst en de winter is het daglicht zwakker. De zon komt later op; het is vroeger donker. Tijd voor winterdepressies. Het stofje in je hersenen dat zorgt voor de aanmaak van slaap – melatonine – raakt van slag. Bij zo weinig licht blijft je lijf melatonine aanmaken. Hierdoor voel je je overdag slaperig en vermoeid, vaak ook somber. Door lichttherapie stopt het lichaam met het aanmaken van te veel melatonine, waardoor die klachten verdwijnen. Zowel wit licht als blauw licht zijn effectief bij winterdepressies.”
© Guus Vreeburg/DE RUIT
31 januari 2025