Tapeworms – Urban parasites #1: binnen-buiten

De installatie Tapeworms – Urban Parasites #1: binnen-buiten was onderdeel van de Language & Art Gallery Tour ttv 45e Poetry Poetry International Festival Rotterdam 2014

Tapeworms bij HET PLAFOND

Met zijn project Tapeworms – Urban Parasites #1: binnen-buiten pakt Isaac Monté (1988; opgeleid als interieurarchitect en productontwerper) heel het plafond van HET PLAFOND. Een weefsel uit flinterdunne stroken mat en zachtglanzend materiaal vult de ruimte: van boven tot onder, van links naar rechts en van voor naar achter. Dat weefsel is niet statisch, maar golft door ruimte en tijd. Nu eens werkt het uitnodigend, dan weer biedt het nauwelijks een ingang, en sluit het je eerder buiten. Is dit weefsel een apart ‘ding-in-de-ruimte’, als een hangmat bijvoorbeeld? Óf is het onderdeel van de ruimte zelf, als een soort bewegende wand, of interactief plafond? Is het dus ‘object’ of ‘architectuur’? Misschien wel beide tegelijk. Het lijkt zich als een parasiet genesteld te hebben in HET PLAFOND, niet alleen in ‘de ruimte boven je hoofd’, maar in de hele ruimte – in hoeverre zijn wij nog welkom in deze veelheid? Tegelijkertijd intrigeert het door zijn gracieuze bewegingen – als van pauwen of pijlstaartroggen.
Hier wordt die beweging opgewekt door een paar dozijn kleine elektromotortjes, dicht onder het plafond. Ze worden aangestuurd door een computer en ontwerpsoftware (Arduino). De zwarte stroken waaruit het welvende weefsel is opgebouwd zijn in werkelijkheid videotape – u weet wel, uit van die wat ouderwets wordende VHS-cassettes.
Uit die twee componenten bouwt Isaac Monté een site specific installatie die getuigt van veel realiteitszin en die tegelijk in meerdere opzichten heel poëtisch te noemen is.

Isaac Monté

Isaac Monté (Gent, 1988; woont en werkt in Rotterdam) is een jonge interieurarchitect-productdesigner, die niet het zoveelste leuke lifestyle gadget wil ‘creëren’. Hij studeerde in de zomer van 2013 af bij de bachelor Product Design van de Willem de Kooning Academie. Hij won toen de Drempelprijs Vormgeving voor projecten als ‘Les Sauvages’ – waarbij hij het bont van doodgereden katten, hazen en konijnen nieuw leven gaf in een serie fetish-maskers – en de ‘Filter Factory’ – waarbij rokers hun peuken niet op straat gooien maar ze kunnen laten verwerken tot vogelvriendelijke nestkastjes. Monté werkt vaak met afvalmaterialen, die hij nieuwe glans geeft. Zó wil hij ons als gebruikers wijzen op belangrijke issues, zonder daarbij belerend te zijn. Eerder zijn speelsheid en ‘hertaling’ zijn instrumenten.

Isaac Monté is ook een van de drijvende krachten achter Sweatshop Deluxe aan de Zaagmolendrift in Rotterdam – winkel en productieplek tegelijkertijd. Daar geven hij en zijn compagnon Bert de Hoop niet alleen andere jonge ontwerpers een kans hun producten te verkopen. Ook krijgen in de Sweatshop Rotterdammers met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt een kans werkervaring op te doen in de creatieve sector. Voor díe activiteiten ontving Isaac Monté in mei 2014 de Henri Winkelman Award van de Stichting Ondernemersbelangen Rotterdam. De jury schreef enthousiast: “Isaac is een ware ambassadeur voor Rotterdam. Echt heel bewonderenswaardig. Hij heeft, samen met zijn compagnon Bert de Hoop, een voorbeeldfunctie voor andere jonge ondernemers, een ontroerend verhaal en is heel transparant in alle facetten. Als ondernemers slagen zij er in om, met het uitbrengen van een collectie, te beantwoorden aan een sociaal-maatschappelijk vraagstuk. De producten die zij samen met andere jonge ontwerpers ontwikkelen, worden door bijstandsgerechtigden in hun sociale werkplaats geproduceerd. Binnen hun bedrijf Sweatshop Deluxe staan de mensen dus centraal.”

Isaac Monté – Tapeworms

Monté’s project ‘Tapeworms – Urban Parasites #1: binnen-buiten‘ bij HET PLAFOND is het eerste uit een nieuwe serie, waarmee hij de verborgen kwaliteiten van oudere, leegstaande industriële panden wil verkennen. In dit project lijkt hij zijn kwaliteiten als productontwerper – objectgericht – te combineren met die van de interieurarchitect – meer geïnteresseerd in 3D ruimte. Monté: “Ik doe ontwerpend onderzoek dat de problematiek aan de kaak stelt van de talloze leegstaande industriële panden in Rotterdam en andere steden. Ondanks de grote leegstand worden nog steeds karakterloze nieuwbouwprojecten opgezet. We gaan voorbij aan de interessante constructieve elementen en details van bestaande gebouwen, en aan hun mistroostige schoonheid. Te vaak wordt het ‘functionele’ van nieuwbouw verkozen boven de geschiedenis van een oud pand.”

Monté wil de komende jaren op tien plekken de potentie van zulke gebouwen onderzoeken door daar uit afvalmaterialen tijdelijke verblijfsruimtes te ontwerpen – zo slaat hij per klap meerdere vliegen. Deze zomer werkt Monté aan projecten voor HET PLAFOND – dat natuurlijk niet écht leegstaat – en voor het Ampelhaus in Oranienbaum in Duitsland – een woonhuis dat tot voor kort wél leeg stond. Mogelijkheden te over: het leegstaande gebouw dat in 1977 voor NedLloyd werd gebouwd (dat “lelijke witte gebouw” aan de andere kant van de Gedempte Zalmhaven), of de tienduizenden vierkante meters die leegkwamen in de Marconi-torens nu de gemeenteambtenaren verhuisd zijn naar De Rotterdam…
Basismateriaal voor de Tapeworms-serie is videotape. Halverwege de jaren 70 geïntroduceerd als opvolger van de Super-8 film, was de VHS-cassette (‘Video Home System’) alomtegenwoordig tot eind jaren 90; toen kwam de DVD, die op zijn beurt de komende jaren wordt afgelost door de ‘cloud’.
Van spoeltjes naar cassettes naar schijfjes naar – ja, dat ongrijpbaar-vluchtige van de digitale wolk.
Ooit ‘state of the art’, komen de slikke VHS-cassettes nu bij het grof vuil vanuit de kasten uit archieven en videotheken, of bij je thuis. Per cassette honderden meters tape van flinterdun kunststof. Daarop stonden beeld en geluid opgeslagen: commerciële films en commercials, journalistieke en artistieke documentaires en video’s, programma’s die je van je TV opnam, of – leve de camcorder – je eigen privé-beeld: een feestje, je trouwdag, de geboorte van je kind, een verjaardag… Openbaar beeld dus en heel privé beeld en herinneringen. De komende jaren komen al die miljoenen kilometers videotape op straat te liggen, en daarmee: ál die verhalen.
videotape afval_600.jpg
Isaac Monté pakt voor zijn project bij HET PLAFOND een fractie daarvan op en trekt ze uit hun cassettes. Daardoor wordt het tape voorgoed onbruikbaar en onafspeelbaar. Ál die beelden, ál die stemmen en geluiden: ál die herinneringen – voorgoed onbereikbaar… Is dat erg? Of zou dat tape nog andere kwaliteiten hebben?

De poëzie van de beeldtaal

Isaac Monté: “Zelf hecht ik me nauwelijks aan fysieke zaken als dragers van herinneringen Waarom zou je al die ballast met je meeslepen? Ik ben veeleer een weggooier, en ik houd mijn herinneringen liever vast in hoofd en hart. Natuurlijk is daarbij wél de vraag of die op de langen duur, ook als ik ouder word, bestand zijn tegen de tijd…”
“Voor mijn installatie bij HET PLAFOND verwerk ik vooral mijn eigen videotapes. Die kunnen wég – wat er op staat bewaar ik liever in mijn hoofd. Het materiaal van die tapes heeft zijn eigen schoonheid: het is diep zwart, de ene kant hoogglanzend, de andere wat meer mat – díe liep langs de beeld-kop in je recorder. Het tape zelf is flinterdun, ongrijpbaar glad en ultralicht. Het weefsel dat ik ervan maak zou al bij het minste of geringste luchtstroompje zachtjes in beweging komen, maar door de elektromotortjes waaraan ik het ophang krijgt het ook een eigen leven. Afhankelijk van de beweging van de installatie en de vormen die zij aanneemt wordt de ruimte toegankelijk of juist ontoegankelijk. Mijn installatie eigent zich de ruimte toe als een parasiet en bepaalt zelf of de bezoeker op dat moment de kans krijgt om de ruimte wel of niet te betreden.

“Het tape-weefsel dat je bij HET PLAFOND kunt zien is als het ware een choreografie door ruimte en tijd van mijn eigen geheim en herinneringen, en die van vrienden en totaal onbekenden. Maar zelfs áls het weefsel je binnen laat, blijven de beelden die op die tapes staan gelukkig geheim – je ziet slechts de beelddrager zélf, niet de beelden erop, níet die herinneringen. Díe blijven verborgen, ongrijpbaar, onbegrijpbaar. Mijn eigen beelden, míjn herinneringen staan in de herinneringen-drager van mij als kunstenaar zelf, mijn geheugen, tot ook dat wordt aangetast door de tijd, en daarmee ook mijn herinneringen.
“Daarbij is mooi om te bedenken hoe onze herinneringen uit het verleden – vers en scherp, dan wel al half vervaagd – onze handelingen van vandaag beïnvloeden…

(c) Guus Vreeburg/HET PLAFOND; 140606

Isaac Monté – CV

1988
geboren in Gent/België
2006-2008
bachelorstudie Interieurarchitectuur, Sint-Lucas Hogeschool, Gent
2008-2009
bachelorexamen Interieurarchitectuur, National Academy of the Arts, Oslo/Noorwegen,
afgestudeerd Cum Laude
2009-2010
Masterexamen Interieurarchitectuur, Sint-Lucas Hogeschool, Gent, afgestudeerd Cum Laude
2010-2013
bachelorstudie Product Design, Willem de Kooning Academie, Rotterdam;
afgestudeerd Cum Laude
2012
initiatiefnemer Sweatshop Deluxe
2012-2013
stage bij Studio mischer’traxler, Wenen/Oostenrijk
winnaar Drempelprijs Vormgeving van de Gemeente Rotterdam
2013
Use it Again; groepstentoonstelling Ampelhaus, Oranienbaum/BRD
MELT!Festival; Ferropolis/BRD
Promise, Promise; groepstentoonstelling Frank Taal Galerie, Rotterdam
2014
winnaar Henri Winkelman Award van Stichting Ondernemersbelangen Rotterdam
Unter Zwischen; groepstentoonstelling Ampelhaus, Oranienbaum/BRD

Isaac Monté woont en werkt in Rotterdam; www.ateliermonte.com

Programma

vrijdag 6 juni 2014, 19-21 uur
opening; de installatie Tapeworms – Urban parasites #1: binnen-buiten van Isaac Monté bij HET PLAFOND is vanaf 6 juni 2014 24/7 vanaf het trottoir te bekijken via de grote winkelruit van HET PLAFOND
woensdag 11 t/m zaterdag 14 juni
HET PLAFOND is onderdeel van fietsroute 3 van de Language & ART Gallery Tour; deelname gratis, reserveren noodzakelijk
vrijdag 13 juni, vanaf 14 uur
lezing door de dichter Charl-Pierre Naudé (Zuid-Afrika, 1958); toegang gratis